In verband met het steeds verder oplopend aantal Corona-besmettingen heeft het bestuur besloten het Streekmuseum per direct te sluiten, om de gezondheid van bezoekers en medewerkers niet in gevaar te brengen.
Vooralsnog is het museum gesloten tot medio januari 2021. Afhankelijk van de ontwikkelingen zal dan bekeken worden of het museum weer open kan gaan en zo ja onder welke voorwaarden.
Wij houden u op de hoogte.

Let op uw gezondheid en op elkaar!

 

Ein van de grwatte verangeringe die zich höbbe veurgedaon in míéne tíét van laeve is waal de ómgang van de luuj óngerein. Ich mein dan vanaaf 1945 pës de daag van vandaag. Veer höbbe waal 'ne verrèkde grwatte ríékdóm in die paar jaore opgebóet. Ich aam dat in alle veurgaonde tíéje zwagêt nwats veurgekómme is. Mèr hëlgekómbêrves, waeme bën ich.
De óngerlinge verstènjthouwing van vandaag de daag is neet te vergelíéke mit de jaore 1940 pës 1955. Ze sjófde toendertíét dan waal 6 daag in de waek mèr tíét houwe ze waal es d'n ein of angere hulp nwèdig houw of in de ambras zaot. Dao sting bíé haos eederein EIN gezëGde gans baove-aan: Eederéin mót zien naoberdeens doon.

Knikkeren, foto met dank aan Eindhoven in Beeld

Laote veer óm te beginne de kénjer tösje 6 en 12 jaor van dóe vergelíeke mit die van vandaag. Die waore haos allezelaeve bóéte ês ze neet nao de sjwal waore. Of ze waore aan 't speele of ze waore éin of anger wirkske aan 't doon.
Ze móste waal nao bóéte want bénne waor niks te belaeve. Geine t.v. Hwagóét mesjiens 'ne krakende radio. Dóé leeps allein mèr de mam ónger de veut. En die houw waal gêt anges aan häöre kop. Geine stofzuiger, wêsjmesjien of anger lektrisse apparaate. Verdomme nog geine lektrisse waaterkaoker.

Wat deege die snaake dan waal. Dao gaon veer: knubbele, uuve, voetballe, doppe, poepverstaeke, potloupe, de wénjtvoogel oplaote, vësje, hénGke, klêppere, kaarte, bökske sprénge, zwömme of pwêtje baaje in de Maas, de kenaal of de Wiert. Dus mit anger weurt: ze waore hjèl dëks óngerein aan 't kuite. Dao mót aevel waal gezag waere dat ze vreuger mjè plaats houwe óm gêt te doon of gêt óét te vraete.

Waor 't slêch waer dan kraope die kénjer bíéjein ónger 'ne sjop of in 'n sjuur. Zwa ljèrde me van jóngs-afaan om mit angere óm te gaon. Dat leep ouch neet ummer op rölkes. Ze zaote zich ouch waal mit tóére in de haore. Mèr dao kénste ouch gêt van ljèrre. Dat mót gezag waere.
Es jóng wéít ich neet zwa goot wat de maetjes deege. Ich dénk waal aan: prikke, tuike sprénge, hénGke, strikke, krosjeere. Ze deege ouch dëks mit de jónges mit.

Nao de aovent-koffe woore meistes gêt taofel-speelkes gedaon wie ganzeborde, puzzele, mens erger dich neet en mjè van die dénger.
Wat de kénjer op vandaag doon, hoof ich uch neet te verdutsje. Mèr mich dunk dat 'r waal e grwat versjil is.
Es ze in dae tíét nao 'n hwaager sjwal ginge, kénste dat waal vergelieke mit vandaag. Dan waore ze besjêftig mit ljère. 

Haos vergaete. Kènjer van 4 en 5 jaor maogde nao de bewaarsjwal. Zwa mós ich van óét de Groenewald nao de bewaarsjwal in 't patrenaat. (laog taenge euver kaffee Auwt Aelse} Dao brach mich géíne. Alles ging mit de laere tram. De grwaater kénjer óét de naobersjap lëtde e bitje drop dat ich nao de sjwal leep. Dus op 4 daag in de waek 4 kjère de waeg van óngevjèr 1.5 kilomaeter. Euverblíéve waor neet debíé. Dus tösje de middig móste waal héíves loupe óm gaon te aete. En dan weer truk nao de sjwal. In dae tíét waore nog begíéne die de kénjer aan de gang heele. En wie geer wèt, ich höb dat ouch euverlaef.

Kinderen kleuterschool die deelnamen aan toneelstukje Sneeuwwitje en de 7 dwergen in 1943, opgevoerd in het patronaat aan de Dorpstraat in Elsloo (Foto Jo Cobben)

In de bewaarsjwal höb ich in 1943 de grwaatste en sjwaanste rol gespeelt van míé gans laeve. Dao bën ich nóé nog grwètsj op. Ich höb dao aevel nwats euver gekalt. Dat höb ich allezelaeve veur mich gehouwe. Op e gegaeve moomënt woor e saortemënt "auditie" gedaon veur Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen. Dat mós e saort toneelstökske waere. Dus veer móste allemaol gêt veurspeele. Ich kreeg waal de lêstigste rol van allemaol. Ich mós op de búún speele mèr maogde géí woort zëGGe. Ich geluif dat ich 'ne doufstómme aubeleman mós óétbeelje. Lichelik höb ich dat goot gedaon want ich kreeg de rol. Gelökkig waore toendertíét gein "headhunters". Anges waor ich mesjiens hjèl gêt anges gewoore ês nóé.
Om te bewíéze dat ich dóé gespeelt höb, zal ich uch 'n fotoo laote zeen. Allein maak ich neet kénbaar welke aubeleman ich bën. Mesjien ként geer laater door 'n DNA -proof óétvoogele waeme ich bën. Ouch kén ich nog verraoje waeme Sneeuwwitje waor. Dat waor e maetje van Reubsaet en dat woonde in de Peerlinkestraot taenge-euver 't hóés woo Paul d'n Daom haet gewoont. Wie ze zich van veure sjreef weit ich neet mjè. Zwa, dat bën ich kwíét.

Ouch woor väöl gelaeze door de kénjer. Van michzêlf wéít ich dat ich de beuk van Karl May euver Winnetou en Old Shatterhand allemaol gelaeze höb. En dat waore beuk mit waal 500 bladzie. Om mèr neet te kalle euver Arendsoog en beuk euver Cowboys en Indiaane. Ouch woore de beuk euver de óntdëkkingsreizegers väöl gelaeze. Veural euver de Noord- en Zuidpool. Ouch Marco Polo waor 'ne grwatte faveriet. Ich wéít ouch nog dat Marie Coenen 'n sjríefster waor, die toendertíét door de grwatte luuj väöl gevraog waor. Die woonde in Gäöl. 

De bieb, dae allein op zóndigmörge aope waor, waor ouch in 't patrenaat. Dae laog op de 2e stok en 't waor mèr e klein kaemerke. Dao woore dan de beuk van d'n eine nao d'n angere euvergegaeve. 't Waor allezelaeve harstikke drök. Geer mót uch dae bieb waal neet veurstëlle wie op vandaag de daag. De Pos, Meister Janssen, waor daegeene dae de beuk óétgoof. De óétwaal waor ouch neet sjríéveswaert. Dao waor 'ne katteloog in ómloup veur kénjerbeuk en éíne van de beuk veur de grwatte luuj. Väöl houwste dao neet aan. Ongerling woor haos allezelaeve aafgekalt waeme díé book kreeg. Dus waor 't waal hènjig óm mit angere de beuk te tóésje. Zwa wie geer zeet, waor in dae tíét 't saoves neet väöl te doon. Mèr zwaväöl vrieje tíét wie op vandaag houwe ze ouch weer neet. Omdat ze väöl óére móste wirke, laoge ze op tíét in de lappekas.

Foto: embedded met dank aan Librariana

Om 't versjil van de grwatte luuj van dóe mit nóé te vergelieke, gaon ich truk nao 'n begraafenis. Dat waor in míéne jónge tíét nog 'n grwatte belaefenis. Dat gaef ich uch op e breefke. Haos eederein in 't dörp wis van eederein wie 'r deveur sting wat de gezónjtheit aanbelangde. Dat kaom ómdat de telefoon nóg wíét te zeuke waor. Alles woor mónjelings doorgegaeve. Dus 'n begraafenis waor e gelaeg óm mit angere in kóntak te kómme. Dao waore genóg luuj bíé dieste misjiens al jaore neet mjè gezeen hous.
Pës rónjt 1950 woor nog väöl gebrúúk gemaak van 'ne líékbaejer. Dat waor eemes dae gevraog woor óm de femieje en vrunj op 't líékaete te nwèje. Mit 'n líés van de luuj die genwèjt móste waere, trók 'r op z'ne fits door de dörpe. Gemeinlik woor de líékbaejer bíé zíen aanzëGGing 'n traktaasje aangebaoje; méistes e dröpke of 'ne franse. Dus geer ként uch waal veur de géís haole wat e zwaor wirkske dae man deeg. Dao mót aevel waal gezag waere dat toendertíét ouch al mit advertenties in de gezët en mit dwatsbreeve de luuj op de hwègde woore gebrach.

Foto: Jo Cobben met zus Annemie in 1943

Intösje laog de dwaije 3 of 4 daag bíé hun baovenaert en woor door de naobers en vrunj bíé häöm/häör gewaak. Dat waake leep 't s'nachs waal 'ns óét de klauwe. Dat verstéít zich. Behauve koffe, waater en anger gedrénks woor ouch waal gêt sterkers gesjöt. Ouch woor zich neet allezaelaeve gebaejt of 'ne rwazzekrans gevaemp. E pötje kaarte óm de tíét óm te kriege, woor ouch gedaon. En 'ne houp geouwhoor óm de tíét óm te kríége.

Op de daag van de óétvaart woor de dwaaje op e saortemënt kêrke, mit 4 raajer, gelag en nao de kirk gevaare. Dat kêrke waor ómgevjèr 2.50 mtr. laank, 1.50 mtr. bréít en 1 mtr. hwag. Aan alle kènjtje van dat kêrke hinge zwarte deuk mit Letíénse Spräöke die op de dwat betrëkking houwe. Dat kêrke sting in e stêlke in de wei naeve 't out gemeindehöés van Aelse in de Raodhóésstraot. Méístes duude de naobers of gevrunj 't kêrke. Achter dat kêrke leep dan de femieje en gêt bekénde of genwèjde. Me mós waal verzichtig mit dat kêrke ómgaon ómdat de waeg nog neet getart waore. Dus óm de kóéle haer loupe en zwa. Me koos 't toch neet maake dat de kis devan aaf veel.

Es ze bíé de kirk kaome, woor de kis op 'ne börg gelag en zwa de kirk ingedraage. Bie de méíste Mësse zaote waal 150 pës 200 man in de kirk. Bíé 'ne hjèl bekénde 'ne smaer mjè. Dan stinge väöl luuj bóéte de kirk. Nao de Deens woor de kis nao de kirkef, dae bíé de kirk laog, gedraage. De draegers leete dao de kis in 't graaf zakke. De femíéje en de genwèjde trókke dan nao de zaal woo 't líékaete waor. Geméínlik zaote dao dan ómtrènjt 100 pës 150 man. Mit tóére ouch waal mjè.
Geer ként 't geluive of neet, mèr nao e goot úúrke gebäörde gêt wat nóé neet mjè veurkump. Nao de vlaai, wëkskes, brwètjes en koffe, kaom 't beer en de dröpkes op de taofel. De luuj begooste rónjt te trampele en te ouwhoore mit vrunj, wie femieje, ouw bekénde en zwa wier. Dao waore mit tóére luuj bíé die ze al jaore neet mjè gezeen houwe. Mit anger weurt: ze waore begoos mit 't vêl van de dwaije te verzóépe. Eederein houw waal genóg te vertëlle. En wie langer 't dóérde, wie mjè laeve in de tênt kaom.

Foto: Jo Cobben met grootmoeder An Cobben-Gelissen {An óét de héí) en neefje George Willems uit België. uit 1948.

Gêt laater in de middig zagte versjeije grupkes de goojedaag aan de femieje van de dwaije en trókke nao anger hëlgehúúskes. Sêlje zag d'n ein of angere dat 'r géíne tíét houw. Haos eederein bleef plêkke. Wie geer al wèt: frietebóéte bestinge nog neet. Zwa trókke taenge de aovent de luuj van bóéte Aelse mit de Aelsenaere mit óm zich dao 't ein en anger nao bénne te hóuwe. Want nao zwa 'ne middig mit gepallaaver en genóg te drénke, houwe ze waal hónger pës ónger hun êrm. Mèr de luuj van bóéte Aelse móste waal nog heives. Of te voot of mit de fits. De lëste bösse, ês ze al voore, vertrókke zwa taenge 'n óer of 8. Nóé mot geer neet méíne dat de Aelsenaere bíé hun bleeve. Vergaet dat mèr. Méístes woor 't waal 'ne laate!

Effe gêt tösje door. Wie ich 16 jaor waor, is Deur van Thómmesse, dae e klein boerderíeke houw op de Kaolwaeg, gestórve. Geer wèt waal, dae veur de Mêm versjeije wirkskes deeg. Deur waor jónkgezël. Daoróm maogde de draegers ouch neet getrouwt zeen. Dus ich mós mit 3 anger jónkgezëlle 't kêrke nao de kirk vaare en Deur de kirk indraage op de börg. Nao de Mës drooge veer Deur nao 't graaf en móste daonao ouch nog 't graaf toegwaije. In de drêk laoge versjeije knäök van vreuger graaver. Wie veer daomit klaor waore, kreege veer van d'n ein of angere hjèr eeder 25 gölje. Ich houw op de HBS 'ne daag verlof mótte vraoge óm Deur te begraave.
Op dae daag bën ich neet neuchtere bíé ós gekómme. Dat maog geer waal van mich geluive. Nao 't liekaete höbbe veer 'm goot gezwaamp.
Ich wéít neet mjè wat m'n ouwers daovan gezag höbbe. Mèr 'n belaefenis waor 't waal veur mich.

Foto: Jo van Sjef van An óét de Hei alias Jo Cobben op 2 jarige leeftijd

Dit waor m'n lëste stökske. Houpelik höb ich uch e bitje kénne vertëlle wie 't laeve van zwa 'n 75 jaor geleeje waor.
Blíéf gezónjt en hou uch goot.

Zónger richtig Aelser plat op sjwal
Greujt 't Holles plat wie kwal.

Ich wil 't mèr gezag höbbe.

Jo van Sjef van An óét de Hei.

---

De voorgaande Trampel-verhalen van Jo Cobben kunt u hier lezen >

Voetnoot:
Regelmatig ziet u in de tekst woorden staan met de G in hoofdletters. Zoals bijvoorbeeld liGGe of zëGGe of óéteréínlëGGe.
De schrijver doet dat om duidelijk te maken dat het een klank betreft die het midden houdt tussen een g en een k. Je spreekt het uit zoals "egg" in het Engels.

De gemeente Stein heeft een rijk verleden. Als één van de eerst bewoonde streken van Nederland zijn er al tal van archeologische vondsten gedaan, en barst deze streek van het bijzonder erfgoed. Tot voor kort werd dit echter amper beschermd, met het verdwijnen van waardevolle gebouwen en elementen tot gevolg. Om ook dát tot het verleden te laten behoren, is vijf jaar geleden het Erfgoedproject Stein van start gegaan. Dat project wordt binnenkort afgerond.

Wethouder Gina van Mulken (sport, cultuur, recreatie & toerisme): “Wat begon met het idee voor het ‘simpelweg’ aanwijzen van gemeentelijke monumenten, mondde uiteindelijk uit in een toonaangevende cultuurhistorische waardenkaart van de gemeente Stein. En dat was nodig: in 2016 telde Stein maar weinig erkend erfgoed. Best vreemd voor een gemeente met een groot historisch verleden.”

Unieke landschapsontwikkeling
Dankzij waardevolle samenwerkingen met meerdere historische verenigingen is de ruimtelijke geschiedenis van Stein in beeld gebracht. Niet alleen de ontwikkeling van de kernen, maar ook het landschap maakte hier deel van uit. Want ook dát is bijzonder in deze gemeente. In Stein komen het Heuvelland, de Maasvallei en het Graetheideplateau – drie landschappen met elk een eigen karakter – op een natuurlijke manier samen. In een landschapsbiografie is precies inzichtelijk gemaakt hoe het landschap zich heeft ontwikkeld.

Bijzondere verhalen
Hoewel erfgoed theoretisch over stenen gaat, gaat het natuurlijk écht over de eeuwenoude verhalen die deze vertellen. En in dit geval, het bijzondere verhaal van Stein. Als je weet hoe het landschap, de kernen en bebouwing zich ontwikkeld hebben, herken je de historische elementen die nog behouden zijn en weet je ze op waarde te schatten. Bij al die elementen hoort een verhaal en die willen we bewaren.

Onderlinge verbanden zoeken
Bij de start van het project is Buro4 als specialist op het gebied van erfgoedzorg ingeschakeld. Door het erfgoedproject groots aan te pakken konden alle aspecten – stenen, landschap, monumenten en meer – in samenhang met elkaar worden onderzocht. “Het totaalplaatje en de onderlinge verbanden leverden veel nieuwe inzichten op”, vertelt Har van der Borgh, Buro4. “Ook de hulp van de inwoners was onmisbaar: tijdens één van de informatieavonden kwam bijvoorbeeld aan het licht dat er bij graafwerkzaamheden in Stein oud muurwerk was gevonden, op de plaats waarvan we al vermoedden dat er een vluchtburcht was geweest. Door al die gegevens te combineren schoof het geheel langzaam maar zeker in elkaar.”

Cultuurhistorische waardenkaart
Het uitvoerige onderzoek heeft geleid tot een cultuurhistorische waardenkaart die uniek is in Nederland, en als voorbeeld dient voor andere gemeentes. De kaart is niet alleen een naslagwerk van het te beschermen erfgoed, maar het is ook een startpunt voor een nieuwe manier van omgaan met historie en cultuur.

Erfgoed (h)erkennen staat hierbij voorop – de waarde van onze geschiedenis moet de aandacht krijgen die het verdient. Dat doen we door het erfgoed te beschermen en de huidige kwaliteit te verbeteren.

Beschermen van waardevol erfgoed
Wethouder Danny Hendrix (fysieke leefomgeving): “Om het waardevolle erfgoed te beschermen, wordt er een bestemmingsplan opgesteld. Het bijzondere van dit bestemmingsplan is dat al het ruimtelijk erfgoed is meegenomen. Zo is de historische infrastructuur en het waardevolle groen nu ook beschermd. Het plan bevat regels over hoe om te gaan met beschermd erfgoed. Het bestemmingsplan ligt medio april ter inzage. Mochten er zienswijzen worden ingediend, dan worden deze meegenomen in de definitieve vaststelling.”Trots op Stein
Tot slot is er ook speciale aandacht voor de beleving van deze culturele schatten. Zo is er de wens om monumenten toegankelijker te maken, zodat zowel bewoners als toeristen er op de best mogelijke manier van kunnen genieten.

Kijk HIER voor de cultuurhistorische waardenkaart.

Het lijvige woordenboek (429 pag) De Platte Aelsenaer is nog steeds te koop; nu voor slechts Euro 10. Elke dinsdag- en donderdagmiddag van 13.00 tot 16.00 uur in het museum.

Deze "diksjenaer van 't Aelser plat oet de jaore 1940-1950 en vreuger" -geschreven door Jo Cobben- draagt bij aan de instandhouding van de streektaal, ook voor het nageslacht en is een must in elke boekenkast!

In de serie "Erfgoed Stein" een aflevering vanuit Terhagen. Guus Peters informeert ons over de historie en cultuur van dit stukje puur natuur uit onze Gemeente Stein.
Met dank aan Stein Lokaal. 

Op 12.01.2021 aangevuld en geactualiseerd door Guus Peters. Als u het oorspronkelijke artikel al heeft gelezen en alleen geinteresseerd bent in de aanvulling, klik dan hieronder op <lees meer>

Waar zijn de Noormannen? Is de titel van een artikel in dagblad De Limburger van 9 september 2017. Het artikel handelt over een onderzoek door archeoloog Leo Verhart die hierin de bewering van professor Holwerda uit 1929, dat het Noormannen- kamp Ascloha in Asselt lag onderuit haalt.

Dit geeft weer ruimte om te speculeren waar het dan wel was en oude kandidaten Elsloo en Maasmechelen worden in dit verband genoemd. Hoe zit dat nu met die Noormannen en Elsloo? 

Uit historische bronnen is bekend dat dat rond het jaar 880 onze streken te lijden hadden van de Noormannen onder leiding van Godfried en Siegfried. Ze hadden in 881 en 882 hun winterkwartier in een kamp/vesting Aschlo of Ascloha genaamd. Andere namen voor deze plaats zijn: Asloa, Aschloa, Ashlon, Aslon, Haslou, Haslion, Haslac en Haslou. 
Van hieruit werden vele plaatsen, kerken en kloosters in de omgeving geplunderd. 

Foto boven: Speerpunten uit de vroege middeleeuwen in de periode van de Vikingen

Bijvangst grindwinning Consortium Grensmaas Maasoever levert honderden archeologische vondsten op
Archeologisch onderzoek in de rivierbedding heeft tijdens de uitvoering van het project Grensmaas vele honderden vondsten opgeleverd die een verrassend en soms zelfs nog ongeschreven verhaal opleveren over de Zuid-Limburgse Maas als oorlogsfront, als scheepsroute, als handelsverbinding en als viswater.

Een van de meest fascinerende hoofdstukken van dat verhaal is de vondst van opvallend veel wapentuig uit de periode dat de Vikingen in deze regio actief waren.

Eén van de archeologische vondsten van het Grensmaas project is deze Vikingen bijl, een pareltje uit het archeologisch depot van De Vondst in Heerlen. De Scandinavische bijl, waarvan de steel is vergaan, is gevonden langs de Maas bij Elsloo. Het is het eerste exemplaar dat in Nederland is ontdekt.
En daarmee -en ontelbare andere Viking-vondsten- is tevens ook het bewijs geleverd dat de Noormannen in deze contreien zijn geweest.

Vikingen waren de piraten van de Noordzee. Moordend, plunderend en rovend maakten ze de Europese kusten onveilig. Ook Nederland werd geteisterd door Vikingen. De aanvallen begonnen in het jaar 810, toen Deense Vikingen Frisia aanvielen met een vloot van maar liefst tweehonderd schepen. De woeste Vikingen stopten pas met hun plunderingen toen hun slachtoffers een flinke hoeveelheid zilver betaalden. Maar in de jaren daarna kwamen ze nog vaak terug…

Eind 9de eeuw verenigden Vikingen van allerlei nationaliteiten zich in een enorme vloot die bekend kwam te staan als ‘Het grote heidense leger’. Via de rivieren, waaronder de Maas, drongen ze met hun schepen de Europese binnenlanden binnen. Waarschijnlijk is deze bijl door een van deze Vikingen verloren.

Aan de hand van archeologische schatten blijkt dat ‘Viking’ geen volk, maar een levensstijl was. Deze levensstijl omvatte meer dan alleen de beruchte plunderingen. De Vikingen waren namelijk ook zeer bedreven handelaren met een uitgebreid netwerk, waar ook de Nederlandse kustbewoners van profiteerden. Het kwam zelfs voor dat Nederlanders zich bij de Vikingen aansloten en deelnamen aan hun rooftochten.

De bijl behoorde tot de standaarduitrusting van de Viking. Bijlen werden niet alleen gebruikt als gereedschap bij het bouwen van schepen en huizen, maar kwamen ook van pas op het slagveld. Ook de speer werd veel gebruikt, als steek- of werpwapen. Om aanvallen op te vangen gebruikten Vikingen vooral ronde, houten schilden met in het midden een ijzeren knop voor de stevigheid.

Deze Scandinavische driehoekige bijl van 110 x 100 mm is voorzien van een snede en steeloog die dezelfde richting hebben; de kop is gemaakt van ijzer. Door de smalle schachting en de sterk verbrede snede lijkt deze bijl min of meer driehoekig – de meeste zijn geheel symmetrisch maar er zijn ook exemplaren waarbij de bovenzijde langer is dan de onderzijde. Zowel aan de onderzijde als aan de bovenzijde is de schachting verstevigd door uitstekende lappen.

Bron: De Vondst, archeologisch beleefdepot in Heerlen 20.08.2020

Archeoloog Jan Roymans: “Tot voor kort was er nauwelijks aandacht van archeologen voor oude rivierbeddingen. Het onderzoek richtte zich voornamelijk op de hoge oevers van de Maas waar vele nederzettingen en grafvelden zijn opgegraven. Een Romeinse villa, een Merovingisch grafveld en het vermaarde paardengraf van Borgharen zijn maar enkele van de vele hoogtepunten van het bodemonderzoek dat op de oevers van de Maas heeft plaatsgevonden.

Bijzonder is dat in het project Grensmaas ook de rivier zelf archeologische aandacht heeft gekregen. Dankzij de graafwerkzaamheden van Consortium Grensmaas hebben we veel geheimen van de bedding van de Maas in Zuid-Limburg kunnen blootleggen. Dat is op deze schaal nooit eerder gebeurd”, aldus Roymans.

Het Consortium voert het project Grensmaas, rivierbeveiliging en natuurontwikkeling gefinancierd door de opbrengst van grindwinning, voor eigen rekening en risico uit. Dat betekent dat het Consortium ook verantwoordelijk is voor archeologische vondsten. Daartoe wordt samengewerkt met de Rijkdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en archeologen die voor begeleiding zorgen bij de afgravingen van de Maasoevers en de grindwinning.

Op basis van omvangrijk bodemonderzoek heeft de RCE de afgelopen jaren met name de geschiedenis van de bewoning in de Maasvallei op een rijtje gezet. Dat leidde tot een uitgebreide wetenschappelijke studie Het Maasdal tussen Eijsden en Mook, die twee weken geleden in Kessel werd gepresenteerd. Archeoloog Roymans heeft zich de afgelopen jaren gefocust op vondsten die tijdens het werk aan de Maas letterlijk boven water zijn gekomen door oplettendheid van medewerkers van Consortium Grensmaas of dankzij een magneetconstructie die in de grindinstallaties alle metalen voorwerpen scheidt.

Foto beneden: Vondsten Jan Roymans vanaf de Romeinse tijd, waaronder bijlen, zwaarden, pijlen, speren, helmen, kanonskogels in alle maten, scheepsattributen, visgerei uit de vroege middeleeuwen en agrarisch werktuig. (Foto's Grensmaas Consortium, klik voor vergroting)

 

---

Bijl van de Vikingen

Bron en met toestemming overgenomen: De Vondst, Heerlen

Eén van de archeologische vondsten van het Grensmaas project is deze Vikingen bijl, een pareltje uit ons archeologisch depot. De Scandinavische bijl, waarvan de steel is vergaan, is gevonden langs de Maas bij Elsloo. Het is het eerste exemplaar dat in Nederland is ontdekt.

Vikingen waren de piraten van de Noordzee. Moordend, plunderend en rovend maakten ze de Europese kusten onveilig. Ook Nederland werd geteisterd door Vikingen. De aanvallen begonnen in het jaar 810, toen Deense Vikingen Frisia aanvielen met een vloot van maar liefst tweehonderd schepen. De woeste Vikingen stopten pas met hun plunderingen toen hun slachtoffers een flinke hoeveelheid zilver betaalden. Maar in de jaren daarna kwamen ze nog vaak terug…

Eind 9de eeuw verenigden Vikingen van allerlei nationaliteiten zich in een enorme vloot die bekend kwam te staan als ‘Het grote heidense leger’. Via de rivieren, waaronder de Maas, drongen ze met hun schepen de Europese binnenlanden binnen. Waarschijnlijk is deze bijl door een van deze Vikingen verloren.

Aan de hand van archeologische schatten blijkt dat ‘Viking’ geen volk, maar een levensstijl was. Deze levensstijl omvatte meer dan alleen de beruchte plunderingen. De Vikingen waren namelijk ook zeer bedreven handelaren met een uitgebreid netwerk, waar ook de Nederlandse kustbewoners van profiteerden. Het kwam zelfs voor dat Nederlanders zich bij de Vikingen aansloten en deelnamen aan hun rooftochten.

De bijl behoorde tot de standaarduitrusting van de Viking. Bijlen werden niet alleen gebruikt als gereedschap bij het bouwen van schepen en huizen, maar kwamen ook van pas op het slagveld. Ook de speer werd veel gebruikt, als steek- of werpwapen. Om aanvallen op te vangen gebruikten Vikingen vooral ronde, houten schilden met in het midden een ijzeren knop voor de stevigheid.

Deze Scandinavische driehoekige bijl van 110 x 100 mm is voorzien van een snede en steeloog die dezelfde richting hebben; de kop is gemaakt van ijzer. Door de smalle schachting en de sterk verbrede snede lijkt deze bijl min of meer driehoekig – de meeste zijn geheel symmetrisch maar er zijn ook exemplaren waarbij de bovenzijde langer is dan de onderzijde. Zowel aan de onderzijde als aan de bovenzijde is de schachting verstevigd door uitstekende lappen. 

---

Geïnteresseerd in archeologie? 
Bekijk dan hier video's van NWO-onderzoeksprogramma Odyssee>   https://www.youtube.com/playlist?list=PL5DH6isexdcAncmTxwfFY6XnyyyEXxlQP

 

---

 

 

 

---

 

Klik op bovenstaand artikel uit De Limburger van 7 juli 2018 voor een leesbare pdf.

 

Wie beschikt over informatie of foto’s van onze Elsloose vaders/opa’s die in de jaren 1944-1945 met het Amerikaanse leger of andere geallieerde legers, Duitsland zijn binnengetrokken?

We hebben wel fotomateriaal maar weten niet iedereen te plaatsen. Wellicht herkent u uw vader/opa. Graag willen we uw verhalen en foto’s verzamelen, maar we gaan ook inventariseren wie zich allemaal zich aangesloten heeft en waar ze zijn geweest.
We willen dit stuk vergeten geschiedenis graag onderzoeken en vastleggen.

U kunt ons bereiken via email of